Çocuklarda Sınır

Çocuklardan beklediğimiz pek çok davranış vardır. Aslında yetişkinlerin çocuklardan beklentileri de azımsanmayacak düzeydedir. Çocukların bu davranışları kazanmaları için onlara biz yetişkinlerin bazı sınırlar çizmesi gerekir. Onlara belirli alanları sağlıklı bir iletişim içerisinde tanımak, bu alan içerisinde özgürleşmesini sağlamak, özerkleşmesini sağlamak için onların ihtiyaç duyduğu sınırları çizmek gerekir. Evet çocuklar sınıra ihtiyaç duyar, o sınırı zorlasa da yine de sınırlara ihtiyaç duyarlar. Çocukluk dönemindeki pek çok problemin de sınır eğitimi ile ilgili olduğu görmekteyiz. Tüm bu sebeplerle sınır eğitimi önemli başlıklarımızdan.

 

Çocuklar neden sınırlara ihtiyaç duyar?

-Sınırlar, çocuklara korundukları, güvende oldukları ve değerli oldukları duygusu kazandırır.

-Aile içi kurallara uymalarını, işbirliği yapmalarını, otoriteye saygı duymalarını, sorumluluk kazanmalarını sağlar. Otoriteden kasıt, korkulan, baskı hissedilen bir mercii değil, yetkiyi elinde bulunduran yetke konumda olandır. Olumlu bir anlamdan bahsetmekteyiz.

-Hem onaylanan davranışları tanımlayan hem de çocuğa hatalı davranışlarını düzeltme fırsatı veren eğitici ve öğretici bir etkiye sahiptir.

-Yön bulmasını, nerede duracağını, ne yapacağını öğrenmesini sağlar.

-Sınırlar ilişkileri tanımlar. Çocuklar, yetişkinlerle ilişkilerinde ne kadar güç sahibi olduklarını ve bu ilişkiyi ne kadar kontrol edebildiklerini, gün içinde yetişkinlerle etkileşimde bulunurken araştırma yaparak keşfederler. 

 

Evde ve okulda öğrenilen kurallar, dış dünyada onaylanan davranışları öğrenmesi için temel oluşturacaktır. Çocuklar, güç, kontrol ve otorite konusunda evde gözlemlediklerini alır ve davranışlarını buna göre ayarlamayı öğrenirler. Bu sayede toplum kurallarına uymayı ve anne-baba ve yetişkin otoritesini öğrenirler.

 

Nasıl sınır koyabiliriz?

-Net bir tavır, etkili bir iletişim ilk anahtar olacaktır.

-Küçük açıklamalarla hem sözlü, hem bedensel olarak sınır koymalıyız.

-Bazen bir bir söz bile yetebilir.

-Özellikle 4 yaş altı çocuklarda uzun açıklamalar yerine eylemlerle durdurmak gerekir.

-Duygularını kabul etmeli, duymalı, anlamaya çalışmalıyız.

-Yasaklamaktansa talimat vermek, nasıl yapılacağını tarif etmek ve göstermek gerekir.

-Suçlamaktansa sorumluluk vermek daha etkili olacaktır.  

-Kurallar ve sınırlar yalnızca çocuklar için değildir, biz yetişkinlerin de model olması gerekir.

-Kendi beklentimizi, duygu ve düşüncelerimizi de çocuklara net bir şekilde ifade edebiliriz. Bu çocukların da bizleri de daha rahat anlamasına yardımcı olacak ve duygularını ifade etmeyi öğrenecektir.

-Sınır koyma ve kuralları öğretmede anne ve babanın tutarlı davranması gerekir. Bu konuya özel önem göstermek gerekir.

*Çocuklar sınırları zamanla öğreneceklerdir, onlara zaman tanımalıyız. 

 

Örnek Durum ve Sihirli Kelimeler:

*Onaylamadığımız bir durumda, sınır koymak istediğimiz bir anda, çocuk için bir yönerge vermek çocuğu yönlendirmek gerekir.

…….için değil, istersen …..  Duvarlar boyanmak için değil, istersen bu kağıdı boyayabilirsin.

*Birçok durumda ilk kısım yeterli olur, olmadığında ilk sınırı veririz.

….. seçersen, …. seçmiş olursun  Duvarları boyamayı seçersen, boyaları senden almamı seçmiş olursun. (Boyaları alırız)

*Buradan sonra önceden belirlenen kurallar ve bedellerini uygulayabiliriz. Çocuk hırçınlaşırsa bedenle sınır koyup sakinleşmesi için çaba gösteririz. Çocukların öfkesiyle baş etme sonraki yazılarımızda olacak.